PIJARY.INFO

Юзаф Каласанс (1557 г. — 25 жніўня 1648 г.) — заснавальнік Ордэна бедных рэгулярных хрысціянскіх школ у імя Божай Маці (піяры). Нарадзіўся ў мясцовасці Перальта-дэ-ла-Саль, што ў Каралеўстве Арагон (Іспанія). Вывучаў права і філасофію ва універсітэце. У 1583 г. атрымаў святарскае пасвячэнне і распачаў душпастырскую працу. Спачатку з’яўляўся сакратаром біскупа Каспары дэ ла Фігуэра, потым — канонікам Капітулы ва Ургелі, пробашчам і эканомам біскупа Андрэя Капілла.
Пасля абароны доктарскай дысертацыі па тэалогіі ў 1592 г. Юзаф Каласанс накіраваўся ў Рым, каб атрымаць касцёльны бенефіцый. Аднак тут ён кардынальна змяняе свае планы. Прычынай былі асабістыя ўнутраныя перажыванні. Вандруючы па бедным гарадскім раёне за Тыбрам, Каласанс сутыкнуўся з сумным лёсам дзяцей, якія не мелі магчымасці вучыцца і лічыліся адкідамі грамадства. Каласанс вырашыў, што не вернецца ў Іспанію, а зоймецца гэтымі дзецьмі.
У 1597 г. узнікла першая ў Еўропе бясплатная пачатковая школа, адчыненая для ўсіх, школа без абмежаванняў, даступная для дзяцей розных веравызнанняў, нацыянальнасцяў і культур. Каласанс працаваў у ёй настаўнікам, выхавацелем, адміністратарам.
Да дзейнасці Юзафа Каласанса неўзабаве далучаюцца іншыя. У выніку ўзнікае супольнасць. Сетка школаў развіваецца хутка і дынамічна — каралі шматлікіх дзяржаў, князі і мясцовыя рады звяртаюцца да Каласанса з просьбай прыслаць да іх на працу братоў з яго ордэна. Школы айцоў піяраў пачынаюць засноўвацца не толькі ў Італіі ці ў Неапалітанскім каралеўстве, але таксама на Сіцыліі, у Маравіі, ВКЛ, Польшчы, Іспаніі, Германіі.
Апошнія гады жыцця Юзафа Каласанса былі невясёлымі. Апостальская візітацыя (у выніку не высветленых да канца абставінаў) прывяла да скасавання ордэна. Памёр Юзаф Каласанс ноччу з 24 на 25 жніўня 1648 г. Праз 8 гадоў ордэн піяраў быў адноўлены.
У 1748 г. Юзаф Каласанс беатыфікаваны, яшчэ праз нейкі час — кананізаваны. У 1948 г. папа Пій XII абвяшчае яго «апекуном хрысціянскіх агульнаадукацыйных школ ва ўсім свеце».
У Беларусі айцы піяры нясуць сваё служэнне ў Шчучыне, Лідзе (Гродзенская дыяцэзія) і Чавусах (Мінска-Магілёўская архідыяцэзія).

Нарадзіўся ў Іспаніі, у мясцовасці Перальта-дэ-ла-Саль, у Каралеўстве Арагон. Распачаў навучанне ў калегіі ў Эстадзіла, пасля вывучаў права і філасофію ва ўніверсітэце ў Лерыда. Працягваў навучанне ў Валенсіі і Алькала-дэ-Генарэс. У гэты час ён распазнаў у сабе Божы заклік да святарства. І адказаў “так”. У 1583 г. атрымаў святарскія пасвячэнні і распачаў душпастырскую працу. Спачатку — у якасці сакратара пры біскупе Каспары дэ ла Фігуэра, потым — як канонік Капітулы ва Ургелі, пробашч і эканом біскупа Андрэя Капілла. Дыяцэзіяльнае святарства, аднак, не адпавядала яго спадзяванням. Інтуітыўна ён шукаў далей. Пасля абароны доктарскай дысертацыі ў галіне тэалогіі ў 1592 г. Юзаф Каласанс накіраваўся ў Рым. Яго мэтай было атрыманне касцёльнага бэнефіцыя. Аднак здарылася нешта, чаго ён зусім не спадзяваўся… У Вечным Горадзе Юзаф Каласанс кардынальна змяняе свае планы. Прычынай былі асабістыя, унутраныя перажыванні, прычынаю якіх былі чуласць сэрца і адкрыццё на натхненне Духа Святога. Вандруючы па бедным гарадскім раёне за Тыбрам, Юзаф сутыкнуўся з сумным лёсам дзяцей, якія не мелі магчымасці вучыцца і лічыліся адкідамі грамадства. Іх непісьменнасць абумоўлівала іх далейшы лёс, пазбаўлены перспектываў: яны былі асуджаны на падатлівасць злу, на няспынныя пошукі працы, на жыццё, зведзенае да самых нізкіх паслугаў. Юзаф Каласанс вырашыў, што не вернецца ў Іспанію, а займецца гэтымі дзецьмі. Такім чынам, у 1597 г., у сакрыстыі касцёла св. Дароты за Тыбрам адбылася падзея, значэнне якой тады яшчэ ніхто не ацаніў. У такіх сціплых абставінах узнікла першая ў Еўропе бясплатная пачатковая школа, адчыненая для ўсіх, нават самых бедных, школа без усялякіх абмежаванняў, даступная для дзяцей розных веравызнанняў, нацыянальнасцяў і культур. Гэта была сапраўдная грамадская рэвалюцыя! Каласанс распазнае сваё чарговае пакліканне, на гэты раз — настаўніка і выхавацеля. Рашэнне было прынята, і ў гэтым быў сэнс яго жыцця: выхаванне і навучанне. Сваім блізкім на радзіме Юзаф Каласанс піша з унутраным спакоем: “Тут, у Рыме, я знайшоў найлепшы спосаб служэння Богу і людзям. І нішто на свеце не прымусіць мяне адмовіцца ад гэтага…”. І ён не адмовіўся, хоць першыя гады былі незвычайна цяжкімі. Вялікая зацікаўленасць школай, вялікая колькасць дзяцей, мясцовыя клопаты, недахоп фінансавых сродкаў — і ён, у адной асобе і настаўнік, і сакратар, і стораж, які гадзінамі прыбіраў у класах, габляваў пёры, каб яны былі гатовыя на наступны дзень. Неўзабаве яго ведалі ўжо ва ўсім Рыме, і не толькі таму, што навіны хутка разыходзяцца. Каб здабыць сродкі на ўтрыманне бясплатнай школы, ён вымушаны быў… прасіць міласціну. Ён не саромеецца гэтага ў імя любові да дзяцей. Сведчанне схіляе да наследавання… Далучаюцца іншыя людзі — маладыя і старэйшыя, арыстакраты і плебеі — усе яны разам ствараюць супольнасць. Разам жывуць і працуюць, разам збіраюць ахвяраванні, разам адводзяць дзяцей дадому. Сапраўдная супольнасць шаленцаў, бо як жа інакш можна назваць людзей, якія жывуць сённяшнім днём, ядуць тады, калі нехта ўкіне дробны грош у скарбонку, і галадаюць, калі не знойдзецца шчодрых? Тыя людзі, якія далучыліся да Юзафа Каласанса, мелі добрае сэрца. Гэта было галоўнае! Яны вырашаюць, што так будзе заўсёды. Юзаф Каласанс распазнае ў сабе чарговае — трэцяе — пакліканне: пакліканне законніка! Узнікае законная супольнасць. Яны прымаюць назву: Ордэн Пабожных Школаў.